24 آبان ماه، روز کتاب و کتابخوانی است. در روزگاری که اینترنت و بازیهای رایانهای، گوی سبقت را از کتاب و کتابخوانی ربودهاند، شاید باید به روشهایی خلاقانهتر برای جذب کودکان به خواندن روی بیاوریم.
در سال 1372 ، بیست و چهارم آبان به عنوان روز کتاب و کتابخوانی در ایران تعیین شد و هفتهای که با این روز آغاز میشود، هفته کتاب نام گرفت. هفتهای که در آن مدارس، دانشگاهها و دیگر مراکز فرهنگی به برگزاری نمایشگاههای کتاب و بحث و تبادل نظر درباره کتاب و اهمیت آن میپردازند.
درک بچهها از جهان پیرامونشان، اندک و تجربههاشان محدود است و افزایش دامنه و حوزههای این آگاهی، بخشی از پرورش فرزندانمان است. کتاب خواندن، این توانایی را به کودکان میدهد تا با موضوعات، ماجراها، دنیاهای و جهانبینیهای دیگر آشنا شوند و تفاوتها را بشناسند. مهارتهای زبانی و دایره واژگانی کودکان نیز با کتابخوانی قویتر و غنیتر میشود.
کتابخوانی همچنین به تقویت تواناییهای ذهنی و پرورش تخیل و خلاقیت کمک میکند، تفکر انتقادی را در افراد تقویت میکند، به تمرکز ذهنی کمک میکند و موجب بالا رفتن توجه و تمرکز کودکان میشود. بررسیهای بسیاری نشان دادهاند که خواندن کتاب برای خردسالان بر موفقیت آنها در مدرسه و محیط کار و زندگانی پیشرو تأثیر میگذارد.
با این همه نمیتوان با اجبار و اصرار کودکان را به کتابخوانی واداشت. باید برای ترغیب کودکان از شیوههای مفید و متنوع استفاده کرد و علتهای بیتوجهی کودک به کتاب را شناخت و در پی رفع یا کمرنگ کردن آن بود. انتخاب کتابهایی متناسب با سن، دانش و علائق کودک؛ بلندخوانی برای کودک؛ حضور در مراسم رونمایی کتاب یا کتابخوانی؛ انتخاب کتابهایی متنوع _ تصویری، کمیک استریپ، فانتزی، تعاملی و … روشهایی هستند که فرزندان ما را با کتاب و کتابخوانی آشتی میدهند.
البته آموزش و پرورش، شهرداریها، مؤسسات فرهنگی و در مجموع نهادهای دولتی و غیردولتی هم نقش مهمی در کتابخوان کردن نسل آینده دارند. تجهیز کتابخانههای عمومی و مدارس با کتابهای جذاب و خواندنی، تخصیص فضاهای بزرگ و متفاوتی برای نمایش کتابها و برگزاری مسابقات کتابخوانی از روشهاییست که برای گسترش فرهنگ کتابخوانی به کار میروند.
شاید نهادینهکردن فرهنگ کتاب و کتابخوانی گامی باشد برای افزایش آگاهیهای کودکان و نوجوانانمان، تا با آگاهی و لذت بیشتر و آزمون و خطای کمتر ببالند و بیاموزند.